Bogata baza wiedzy,
informacji i porad dotyczących
skutecznego wdrażania
zasad „lean” w laboratorium
Co to jest laboratorium zgodne z filozofią „lean”?
Filozofia „lean” to strategia zarządzania i organizacji wywodząca się z zasad „lean manufacturing”, zasadniczo mających na celu optymalizację procesów. Laboratorium w stylu „lean” jest zorientowane na uzyskiwanie wyników w najbardziej efektywny sposób pod względem kosztów i/lub czasu, przy maksymalnie efektywnym wykorzystaniu zasobów. Celem nadrzędnym jest poprawa efektywności ekonomicznej organizacji. Miarą sukcesu jest stopień zrównoważenia trzech wierzchołków „magicznego trójkąta” (jakości, zasobów i czasu).
Jakie korzyści oferuje podejście „lean”?
Potencjalne korzyści płynące z wdrożenia i utrzymania zasad „lean” w laboratorium to:
- lepiej zdefiniowane, usystematyzowane i kontrolowane procesy laboratoryjne;
- większa spójność i przewidywalność efektów działania laboratorium;
- pełne zrozumienie możliwości laboratorium oraz jego wymagań dotyczących zasobów;
- znacznie wyższa wydajność;
- krótszy czas realizacji zadań;
- niższe koszty;
- mniej prac w toku;
- więcej działań zakończonych sukcesem w pierwszym podejściu;
- zwiększenie możliwości personelu;
- wprowadzenie zwyczaju proaktywnego dbania o wydajność i nieustannego doskonalenia;
- lepsza obsługa klienta.
Poradnik: Filozofia lean w laboratorium
Ściągnij poradnik: „Filozofia lean w laboratorium”, aby dowiedzieć się, jak dziewięć wskazówek może pomóc w zorganizowaniu laboratorium, aby było bardziej wydajne.
Dziewięć obszarów udoskonaleń:
- Utrzymanie porządku i optymalizacja miejsca pracy (5S)
- Mapowanie strumienia wartości na potrzeby analizy procesów
- Obciążenie pracą
- Przebieg pracy w laboratorium
- Zarządzanie wydajnością
- Sprzęt laboratoryjny
- Umiejętności personelu laboratorium
- Odczynniki laboratoryjne/materiały pomocnicze (KANBAN)
- Procesy nieustannego doskonalenia (CIP)
Ściągnij poradnik: Filozofia „lean” w laboratorium
Co to jest laboratorium zgodne z filozofią „lean”?
Terminy „lean” i „lean manufacturing” zostały po raz pierwszy użyte w latach dziewięćdziesiątych XX w. w odniesieniu do niezwykle skutecznej filozofii zarządzania opartej na systemie Toyota Production System (TPS). Po sukcesie ich wdrożenia w produkcji przemysłowej zasady „lean” wprowadzono w wielu sektorach gospodarki w celu wyeliminowania błędów, ograniczenia opóźnień, obniżenia kosztów i podniesienia ogólnej jakości produktów i usług.
Filozofia „lean” to strategia zarządzania i organizacji wywodząca się z zasad „lean manufacturing”, zasadniczo mających na celu optymalizację procesów. Laboratorium w stylu „lean” jest zorientowane na uzyskiwanie wyników w najbardziej efektywny sposób pod względem kosztów i/lub czasu, przy maksymalnie efektywnym wykorzystaniu zasobów. Celem nadrzędnym jest podniesienie efektywności ekonomicznej organizacji. Miarą sukcesu jest stopień zrównoważenia trzech wierzchołków „magicznego trójkąta” – jakości (Quality), zasobów (Resources) i czasu (Time).
Korzyści biznesowe można osiągnąć, budując kulturę ciągłego doskonalenia – od klienta po analityka – czerpiąc z nowych i innowacyjnych pomysłów i inspirując do zmiany mentalności i zachowań w całym laboratorium, aby zapewnić podtrzymanie pozytywnego oddziaływania.
 |
Filozofia „lean“ w laboratorium to sposób myślenia, a nie lista zadań do wykonania!
Słowniczek zasad „lean” przybliża znaczenie najważniejszych terminów i ich zastosowanie.
Jak przystąpić do wdrażania zasad „lean” w laboratorium?
Dobrym punktem wyjścia jest ocena bieżącej sytuacji. Zadanie to ułatwia specjalna lista kontrolna opracowana w oparciu o dziewięć obszarów udoskonaleń istotnych z punktu widzenia koncepcji „lean”:
Dziewięć obszarów udoskonaleń
- Utrzymanie porządku i optymalizacja miejsca pracy (5S)
- Mapowanie strumienia wartości na potrzeby analizy procesów
- Obciążenie pracą
- Przebieg pracy w laboratorium
- Zarządzanie wydajnością
- Sprzęt laboratoryjny
- Umiejętności personelu laboratorium
- Odczynniki laboratoryjne/materiały pomocnicze (KANBAN)
- Procesy nieustannego doskonalenia (CIP)
Na liście kontrolnej laboratorium zgodnego z filozofią „lean” znajdują się wskazówki „krok po kroku” pozwalające ustalić, które z dziewięciu obszarów oferują największe szanse wprowadzenia udoskonaleń w danej sytuacji:
Utrzymanie porządku i optymalizacja miejsca pracy (5S)
Typowym punktem wyjścia przy wdrażaniu zasad „lean” jest organizacja miejsca pracy. W dziewięciu obszarach udoskonaleń określa się ją jako utrzymanie porządku (5S).
5S to metoda organizacji miejsca pracy oparta na pięciu japońskich koncepcjach opisanych poniżej:
| Termin 5S | Termin japoński | Podsumowanie | Przykład |
1 | Sortuj | Seiri | W razie wątpliwości usuń to! | Czy laboratorium jest dostępne i wolne od niepotrzebnych przedmiotów? |
2 | Porządkuj | Seiton | Na wszystko jest właściwe miejsce i wszystko jest na swoim miejscu! | Czy sprzęt i narzędzia są uporządkowane i łatwo je znaleźć? |
3 | Oczyść | Seiso | Sprzątaj i sprawdzaj! | Czy wszystko jest czyste i w dobrym stanie? |
4 | Normalizuj | Seiketsu | Wprowadzaj reguły i przestrzegaj ich! | Czy szuflady i szafki są spójnie oznaczone? |
5 | Utrwalaj | Shitsuke | Wprowadź zwyczaj i egzekwuj go za pomocą kontroli! | Przeprowadzaj regularne kontrole 5S i działaj stosownie do ich wyników. |
Ma ona na celu wykonanie każdego z zadań 5S na swoim stanowisku pracy w laboratorium, aby usunąć wszystko, co niepotrzebne, uporządkować pozostałe przedmioty i poprawić dostępność i ergonomię każdego elementu. Należy też oznaczyć poszczególne przedmioty i miejsca, dbać o porządek w miejscu pracy i wyeliminować odpady. Przeprowadzając obchód „Gemba”, można ustalić, co wymaga poprawy, a po przeprowadzeniu optymalizacji należy utrwalić pożądany stan poprzez regularne kontrole 5S.
Mapowanie strumienia wartości na potrzeby analizy procesów
Mapowanie strumienia wartości to ważna technika mająca na celu określenie elementów przebiegu pracy lub procesu, które można udoskonalić. Mapowanie strumienia wartości przeprowadza się, aby określić, przeanalizować i sklasyfikować każdy krok danego procesu. Zależnie od wartości dodawanej do procesu każdy krok trafia do jednej z trzech kategorii:
- czynności dodające wartość;
- czynności niedodające wartości, lecz niezbędne;
- czynności niedodające wartości i zbędne.
Należy dążyć do zwiększenia liczby czynności przyczyniających się do zwiększenia wartości oraz zmniejszenia liczby bądź całkowitego wyeliminowania czynności niedodających wartości lub zbędnych. Wszelkie niepotrzebne czynności (straty) trzeba w miarę możliwości eliminować.
W części 2 seminarium internetowego na temat laboratorium zgodnego z zasadami „lean” można znaleźć dalsze informacje o mapowaniu strumienia wartości, w tym praktyczne przykłady zastosowania tej techniki w odniesieniu do procesu analizy w laboratorium z myślą o zwiększeniu wydajności.
Eliminowanie strat (Muda)
Zasady „lean” można też zdefiniować jako metodę systematycznej eliminacji strat (muda) w obrębie systemu produkcji. Można tu wyróżnić straty powstające z powodu przeciążenia (muri) oraz z powodu nierównego obciążenia pracą (mura).
W środowisku komercyjnym najczęściej mówi się o 7 typach „muda”. Niekiedy dodaje się ósmy typ, w którym to przypadku wszystkie 8 źródeł strat można zapamiętać, posługując się akronimem „DOWNTIME”.:
| D | Defekty |
| O | Nadprodukcja (ang. overproduction) |
| W | Czas oczekiwania (ang. waiting time) |
| N | Niewykorzystane umiejętności pracowników* |
| T | Transport |
| I | Kontroli stanów magazynowych (ang. inventory) |
| M | Ruch (ang. motion) |
| E | Nadmierne przetwarzanie (ang. excessive processing) |
* Ten termin nie jest uwzględniony na popularnej liście 7 źródeł strat
W poradniku „Osiem typowych źródeł strat w laboratorium” opisano, jak rozpoznawać i eliminować osiem źródeł strat w laboratoriach.
Zasady „lean” w laboratorium – podsumowanie
1. Celem nadrzędnym wdrażania zasad „lean” jest optymalizacja procesu.
- Dąży się do wyeliminowania z przebiegu pracy czynności stanowiących stratę czasu.
- Zasady „lean” w laboratorium nie mają na celu redukcji etatów czy zmniejszenia liczby pracowników obsługujących laboratorium.
2. Zasady „lean” można zastosować w każdej organizacji, niezależnie od jej wielkości.
- Zasady „lean” mogą przynieść znaczne udoskonalenia w laboratorium w postaci uproszczenia procesów, skrócenia czasu realizacji zleceń oraz zwiększenia wydajności. Każdy może na tym skorzystać!
3. Metody i narzędzia „lean” można z powodzeniem zastosować w każdym nowym lub już działającym laboratorium
- Zasady „lean” wdrażane na etapie projektowania i budowy nowego laboratorium są bardzo skuteczne.
- Jednak w równym stopniu mają one zastosowanie do doskonalenia istniejących procesów i przebiegu pracy w już działających laboratoriach.
Obejrzyj część 1 seminarium internetowego na temat zasad „lean” w laboratorium, aby zapoznać się z ogólnymi zasadami laboratorium zgodnego z filozofią „lean” oraz przykładami wdrożenia narzędzi i metod „lean” w procesach produkcji METTLER TOLEDO.
