Ergonomische risico's in het laboratorium
Voorkom letsel in het laboratorium met gezonde technieken
Hoe reduceert u de fysieke en mentale stress, terwijl u de kans op letsel door ergonomische risico’s in het laboratorium vermindert? Als er geen ergonomische technieken worden toegepast en een laborant is fysiek niet langer in staat om bepaalde dagelijkse taken uit te voeren, dan is het slechts een kwestie van tijd voordat er arbeidsongevallen of beroepsziektes optreden
En, zoals blijkt uit de ‘muisarm’, een pijnlijke ontsteking van de onderarm, gaat het hierbij niet uitsluitend om zwaar lichamelijk werk. Vanwege de snelle, kleine bewegingen van de muis tijdens reguliere, lange perioden van werk achter de computer, is de muisarm in veel landen een erkende beroepsziekte. Een muisarm wordt als een RSI-letsel gedefinieerd, d.w.z. een klacht die wordt veroorzaakt door herhaalde bewegingen van het lichaam.
Wat is RSI?
De term Repetitive Strain Injury (RSI) beschrijft over het algemeen pijnlijke bewegingsstoornissen als gevolg van stereotypische bewegingspatronen. Ze behoren tot de meest voorkomende fysieke problemen in het laboratorium en vormen dus het duurste ergonomische risico op beroepsziektes.
Vaak ontstaan er problemen met de hand, onderarm, elleboog, schouder en nek. De typische symptomen zijn minder gevoel in de ledemaat, niet-gelokaliseerde pijn, en opgezwollen weefsels. Vaak is een specifieke behandeling of zelfs een operatie nodig. In veel geïndustrialiseerde landen is RSI een erkende beroepsziekte. Het is de belangrijkste klacht in zijn soort in de V.S.
RSI wordt in twee typen ingedeeld:
- Type 1: een arts heeft een medische oorzaak voor de symptomen kunnen diagnosticeren, meestal gezwollen of ontstoken spieren of pezen.
- Type 2: er is geen medische oorzaak voor de symptomen vastgesteld. Er bestaat geen aanwijsbare reden voor de pijn. Type 2 RSI wordt ook wel ‘niet-specifiek pijnsyndroom’ genoemd.
Voorbeelden van Type 1 RSI klinische syndromen zijn:
- Carpaal tunnel syndroom: druk op de mediane zenuw die door de pols loopt.
- Bursitis: ontsteking en zwelling van de synoviale vloeistofzakken in gewrichten, zoals de elleboog.
- Tendinitis: ontsteking aan de pees, bijv. van de duim.
Wat veroorzaakt RSI? De voornaamste oorzaak is de herhaalde uitvoering van een procedure gedurende een lange periode zonder rust, taken die een fysieke inspanning vereisen, een slechte houding, een lage temperatuur en – last but not least – stress.
RSI door pipetteren?
Veel onderzoek naar de ergonomie op het werk heeft aangetoond dat een dagelijkse pipetteersessie van één uur gedurende een jaar de kans op een RSI-letsel aanzienlijk kan vergroten. Naarmate de werknemer ouder wordt en de werkbelasting toeneemt, wordt dit risico exponentieel groter. De eerste symptomen die gewoonlijk worden gemeld zijn vermoeidheid van de duim en onderarm: deze klachten kunnen vervolgens werkelijke pijn, ontsteking of stijfheid veroorzaken. Andere mogelijke symptomen zijn verlies van gevoel of een felle, stekende pijn in de vingers, elleboog, schouder of nek. Gelukkig zijn deze symptomen meestal tijdelijk. Toch kunnen ze blijvend letsel veroorzaken.
Wat zijn de belangrijkste risicofactoren bij pipetteren?
Ten eerste is pipetteren één van de meest repetitieve taken in het laboratorium. Vaak moeten laboranten enkele uren per dag pipetteren. Onderzoek heeft uitgewezen dat dit soort repetitieve spiercontracties en peesbewegingen ergonomische risico's zijn die in het laboratorium voorkomen. Deze bewegingen kunnen namelijk aandoeningen van de arm en de nek veroorzaken.
Een tweede factor zijn de krachten die moeten worden uitgeoefend om een pipet vast te houden en te bedienen. Om het risico van ergonomische risico’s tijdens het pipetteren te vermijden, mag de kracht die wordt uitgeoefend tijdens de frequente, herhaalde uitvoering van een dynamische activiteit niet meer dan 30% van de maximale fysieke kracht van de persoon bedragen. Voor de duim bedraagt dit ongeveer 2,1 kg voor vrouwen en 3 kg voor mannen. Bij veel conventionele pipetten wordt deze waarde sterk overschreden, met alle gevolgen voor de gezondheid van dien.
Het gebruik van een innovatief en ergonomisch pipetteersysteem (zoals het Rainin LiteTouch ™ systeem (LTS)) kan de risico's in het laboratorium door herhaalde bewegingen en pipetteerkrachten sterk reduceren.
De juiste houding is natuurlijk ook van essentieel belang tijdens het pipetteren. Het is ook belangrijk om regelmatig pauze te nemen, zodat de handen, armen en schouders zich even kunnen ontspannen. Hiervoor bestaan ook zeer effectieve strekoefeningen.